Kritiek? Geen paniek!

Dit blog gaat over het omgaan met kritiek, iets waar ik veel mensen mee zie stoeien. Ik heb het dan niet over kritiek die je moeiteloos naast je neerlegt, maar over kritiek die je diep raakt, uit balans brengt en misschien zelfs zorgt voor paniek. In dit blog wil ik vanuit een paar andere invalshoeken naar kritiek kijken. Manieren die mijzelf en anderen hebben geholpen om niet meer op de paniekknop te hoeven drukken en zelfs voordeel te halen uit kritiek!

Eerlijke kritiek is moeilijk te verdragen. Vooral als hij komt van een verwante, een vriend, een vijand, een kennis of een vreemde. – Wiet van Broeckhoven

Ziek van kritiek

Ken je dat? Je bent lekker bezig om je ding te doen en dan ineens komt er uit onverwachte hoek iemand die je in heldere taal vertelt dat je toch echt niet goed bezig bent. Sommige mensen zijn er behoorlijk ziek van als een ander kritiek heeft op hun werk of prestaties. Ik vind het fascinerend dat we anderen soms toestaan om die controle over ons te hebben. Om te stoppen je in de war te laten brengen door kritiek, is het handig om eerst wat zelfonderzoek te doen. Interessante vragen zijn:

• Heb jij wel eens last van kritiek?
• Gebeurt dit bij specifieke personen en/of in bepaalde situaties?
• Hoe reageer jij daarop (wat denk je, voel je en doe je)?

Indien de kritiek u het genoegen in uw werk vergalt, troost u dan met deze gedachte, dat men zelfs over Gods meesterwerk, de wereld, niet altijd goede recensies leest. – Ludwig Fulda

Kritisch over kritiek

Wat van belang is om beter te leren omgaan met kritiek is om vanaf een afstandje te kijken naar de antwoorden op de voorgaande vragen. Vaak reageren we automatisch op de kritiek, zonder eerst kritisch te kijken wat er precies aan de hand is. We gaan dan kritiek uiten op degene die ons van kritiek voorzag en het einde is zoek. Dat het wijs is om niet te wijzen heb ik in een eerder blog uitgebreid beschreven. Stel jouw reactie voorlopig uit en ga op onderzoek uit. Rake kritiek verwijst je naar binnen. De volgende inzichten helpen om op een hele andere manier naar kritiek te gaan kijken.

Vooral kritiek moet je kritisch behandelen. – Gaston Burssens

1. Mensen die kritiek op jou hebben zijn betrokken

Wanneer heb je voor het laatst zelf kritiek geuit op iemand anders? Weet je het weer? Dit was waarschijnlijk niet iemand die jou helemaal koud liet. Op de één of andere manier vond jij die persoon de moeite waard om jouw energie aan te besteden. Dat is los van de inhoud van die kritiek al een compliment. Mensen die jou bekritiseren zijn dus ook op een bepaald niveau bij jou betrokken. Dit is iets waar je dankbaar voor kan zijn.

De scherpste kritiek is ook nog een bewijs van belangstelling. – Marc Callewaert

2. Kritiek zegt altijd iets over de gever

Bij ons in de sportschool hangen sinds kort schilderijen in de hal die naar de kleedkamers leidt. Het is mij al een paar keer gebeurd dat ik mede-sporters hierover hoorde praten. Opvallend is dat de reacties variëren en zelfs tegenstrijdig zijn, bijvoorbeeld: “Wat leuk dat ze hier schilderijen ophangen, gezellig zo” tot “Belachelijk dat ze schilderijen ophangen hier, het is geen museum”. Bij alle twee de reacties is er aan datgene waarover geoordeeld wordt niets veranderd. De schilderijen zijn gewoon de schilderijen en de eigenaren van de sportschool zijn ook in beide gevallen dezelfde. Het is dus aannemelijk dat het beeld dat je over iets hebt, afhangt van hoe jij naar de dingen kijkt, van welke ‘bril’ je op hebt.

De hoogste evenals de laagste vorm van kritiek is een soort autobiografie. – Oscar Wilde

3. Over wie of wat gaat die kritiek?

Ik luisterde gisteren naar een audioprogramma van Deepak Chopra. Hij kwam op het onderwerp oordelen en stelde de vraag: “Als je een oordeel hebt over een ander waarover gaat dat oordeel dan?” Zijn antwoord was: het ego, want, zo legde hij uit, alleen over het ego kan geoordeeld worden. Dat wat je in werkelijkheid bent valt niet te benoemen en dus ook niet te beoordelen. Dit is niet de plek om uit te wijden over het zelf en het ego, maar de boodschap die ik hieruit haal is: als je geraakt wordt door kritiek, dan zou dat wel eens kunnen komen doordat je je identificeert met iets wat je niet bent. Kritiek is in dit geval een mooie indicator voor de noodzaak tot nader zelfonderzoek.

Iedere idioot kan kritiek geven en de meesten doen dat ook. – Cyril Garbett

4. Wees kritisch naar jezelf

Als iemand mij van kritiek voorziet over iets dat ik al van mezelf weet en geaccepteerd heb, dan zal ik daar niet van in de war raken. Anders wordt het als iemand mij bekritiseert over iets dat ik liever niet aan mezelf toegeef. We hebben allemaal dingen die we wegstoppen. Een mooi voorbeeld vind ik liegen. Je hoort ouders wel eens tegen kinderen zeggen: “Ik begrijp best dat je soms rare dingen doet, maar je mag nooit liegen. Wees gewoon eerlijk!” Als je dit je hele jeugd gehoord hebt, dan is liegen geen optie meer. Elke keer dat je wel liegt (mensen liegen nu eenmaal zo af en toe en er zijn situaties waar het zelfs raadzaam is om te liegen) dan stop je dat weg en ontken je het bij jezelf. Stel je voor dat iemand jou aanspreekt op iets dat je hebt ontkend bij jezelf (en jou in dit voorbeeld voor leugenaar uitmaakt). Dan ontstaat paniek, want wat moet je daar nu mee? Het helpt om eens te onderzoeken welke dingen jij hebt weggestopt en wat jouw schaduwkanten zijn. Als je bijvoorbeeld aan jezelf kunt toegeven dat je zo af en toe eens liegt, dan maakt het niet meer uit als een ander dat tegen je zegt. Lees bijvoorbeeld eens één van de boeken van Debbie Ford, die een aantal prachtige boeken naliet over dit onderwerp.

Ik houd van kritiek, maar ik moet het er wel mee eens zijn. – Mark Twain

Bedankt voor jouw kritiek!

Heb je kritiek op dit blog dan mag je die hieronder achterlaten. Als je mij diep weet te raken, dan ben ik je bij voorbaat zeer dankbaar! Waardering en lieve reacties zijn natuurlijk ook welkom!

Bronnen: de citaten zijn afkomstig van de websites www.citaten.net
Foto: Foto Let’s Panic Later gemaakt door wackystuff